परमहंस देवगीतम् ~ श्रीमत् परमहंस पाठशाला

श्री स्वामिने नमः

श्रीमत्परमहंस-देवगीतम्

परिचयः

अस्ति वाराणसी जनपदस्य ज्ञानपुरोपमण्डले (तहसील) कोनिया क्षेत्रे कटराख्यापणस्य नातिदूरे दक्षिणस्यां गंगातटे “दुगुना” भिधानः सुप्रसिद्धो ग्रामः । तत्र च भूस्वामि श्री उदितनारायण पाण्डेयादवाप्तोचितसत्कारः सद्विचारः शाण्डिल्य गोत्रीयः धतुरा त्रिपाठि वंशावतंसः श्री गदाधर नामा विप्रवर्य्यः प्रतिवसतिस्म । तस्य च पञ्च सूनुषु मध्यमोऽपि गुणैरुत्तमः श्रीमन्नारायणचरणारविन्दमकरन्दःमधुव्रतः श्री मातृदत्ताभिधानः “मातादान” इति लोके प्रसिद्धस्तनयो वभूव । ततश्च चारुचरिता विद्यावदातास्त्रयः पुत्रा जनिं लेभिरे । तेषु च प्रथमः श्री जगदम्बा प्रसाद त्रिपाठी वेदाचार्यः काशीहिन्दूविश्वविद्यालयः धर्मशास्त्राचार्य पदवीमवाप्य क्षेत्रीय विशिष्ट जनतया पूजितो गृह एव ससुखमास्ते द्वितीयश्च सत्यदेव त्रिपाठी व्याकरण साहित्यचार्यः श्रीमत् परमहंस संस्कृतमहाविद्यालये (टीकरमाफी, अमेठी) प्रधानाचार्यपदमधितिष्ठति । तस्य च एक एव सुनुः चि. जयदेव त्रिपाठी साहित्यशास्त्रिपरीक्षामुत्तीर्य आचार्यकक्षामवगाहते । तृतीय श्री बद्रीनारायण त्रिपाठी इण्टर साहित्यरत्नादि परीक्षोत्तीर्णः माया प्रेस मुठ्ठीगंज इलाहाबाद स्थाने वरिष्ठपदमङ्गी करोति । तस्यापि च एक एवात्मजः चि. विद्याधर त्रिपाठी प्रयाग विश्वविद्यालयतः प्रथम श्रेण्याम् एम. एस. सी. परीक्षामुत्तीर्य रिसर्च विधाने व्यापृतोऽस्ति । तदात्मजश्च शिशुः चि. सञ्जय कुमार त्रिपाठी सहजया बाल क्रीडनयाऽत्मीयान प्रीणयति । परमतः विकासोन्मुखस्यास्य परिवारस्य सर्वविध सौख्याय सर्वशक्तिमन्तम् भगवन्तमाशुतोषमनिषम् प्रार्थयते ।

दीपावली विदुषामनुचरः

सं. 2038 श्री सत्यदेव त्रिपाठी

“किञ्चिन्निवेदनम्”

विदितमेव तत्रभवतां भवतां संख्यावतां यदियमस्माकं संस्कृत भाषा अतीव प्राचीना अस्याञ्चापरिमिताः सन्ति प्राचीनतमा ग्रंथाः । इदानींमपि च विचारकाविद्वांसो लिखन्त्येव विभिन्न विषयेषु गभीरार्थान ग्रंथान समक्षम् च तेषाम् समुपस्थाप्य सामान्यामेतां कृतिमुपहास्यताम् गमिष्यामीति नितान्तं संकुचतीव मे हृदयन् तथापीयम् संस्कृत प्रचाराय बालानां च तत्र रुचिसम्वर्धनाय विदुषामपि च मनोरञ्जनायेति दयालवो विद्वांसः सदयं दृष्टिपातम् विधाय यदि स्वीकरिष्यन्ति तर्हि सफलो मे प्रयासः भविष्यति । मानव शेमुशीसुलभाशुद्धि संशोधनार्थं भवतः प्रार्थयते ।

विदुषामाश्रवः

सत्यदेव त्रिपाठी

1. वाणी पञ्चकम्

शुभाकारा हारावलि- सितिम-धारा परिसरत्

प्रभाभारासार-प्रमथित-महामोहनिचया ।

कृपापारावारा-पटुतरमुदारा परतरा ।

सदाधारा वाणी बुधजननिषेव्या विजयते ।।

महामोह व्यूह-प्रथिततम-संजात जनुषा

समञ्चास्तव्यस्तं ननु विदधता घोरतमसा ।।

समाच्छन्नं स्वान्तं द्रुततरमियं ध्वान्तरहितम्

विदध्याद्-वाणी मे मिहिर इव सम्भिन्नकमलः ।

सदा तन्त्री-तन्त्र-प्रचलकर-शाखा-नखचय-।

प्रभाभी रक्ताभां स्फटिकमणिमालां विदधतीम् ।।

विधेः पारेप्रज्ञं जगदपरमेकं नवरसम्

वितन्वानां वाणीं सततमिह वन्देब्ज निलयाम् ।

स्फुरत्कान्ति व्याज-क्षरिभिरिव शस्त्रास्त्र निवहैः ।

महाजन्येन्योन्यं सबलमपि भस्मीकृतवताम् ।।

नृपाणामद्यापि प्रकटनपरां कीर्ति विततेः।

स्तुमोवीणापाणि श्रुतिविदित्-वाणीमभयदाम्

कृपापूरोद्भूता तनुतर तरंगावलि लसत्

विशालापाङ्गान्तः स्फुरणलव मासाद्ययदलम

अधिस्वान्तं पश्यन् करवदरवद वस्तु निखिलम्

कविः काव्यं श्रेष्ठं विरचयति वाणीं नमत ताम् ।।5

2.भारती -वन्दना

हे भारति ! त्वदीयं चरणं सदा भजेयम् ।

मातस्तव प्रसादान्मोहं परित्यजेयम् ।

हे भारति ! त्वदीयं चरणं सदा भजेयम् ।।1।।

वीणारवेण वीणा सद्-वादन-प्रवीणे

कमादि दोषहीनं मन्मानसं विधेयम्

हे भारति ! त्वदीयं चरणं सदा भजेयम् ।।2।।

शुक्लाम्बरावृताया मुक्तोल्लसच्छटायाः ।

श्वेताम्बुज्स्थिताया रूपं तवाम्ब ध्येयम्

हे भारति ! त्वदीयं चरणं सदा भजेयम् ।।3।।

अज्ञानतानिशेयम् जाता ममाधिचेतः

सद्ज्ञानदीपदानं सद्यस्त्वया विधेयम्

हे भारति ! त्वदीयं चरणं सदा भजेयम् ।।4।।

सुरवृन्द वन्दितायाः कविभिश्चपूजितायाः

मातर्यशस्तवेदं “देवेन” किं न गेयम्

हे भारति ! त्वदीयं चरणं सदा भजेयम् ।।5।।

3.मातृभूमि वन्दना